Zakaz prowadzenia pojazdów
Zakaz prowadzenia pojazdów
Zakaz prowadzenia pojazdów jest tzw. środkiem karnym przewidzianym zarówno w Kodeksie karnym, jak i Kodeksie wykroczeń.
Środek karny to dodatkowa dolegliwość wymierzana sprawcy przestępstwa lub wykroczenia obok albo zamiast kary. Orzeka się go obowiązkowo w sprawach dotyczących prowadzenia pojazdu po alkoholu (przeczytaj również: Jazda po alkoholu – co grozi kierowcy?).
Środek ten może dotyczyć prowadzenia wszelkich pojazdów lub określonej kategorii. Nakładany jest na sprawcę przez sąd.
Przedmiotowy środek karny może być orzeczony także wobec osoby, która nie posiada uprawnień do prowadzenia pojazdów.
Zakaz prowadzenia pojazdów w Kodeksie karnym
Przedmiotowy środek karny szczegółowo uregulowano w art. 42 Kodeksy karnego. Przepisy ten wskazuje przesłanki jego zastosowania.
Fakultatywne orzeczenie
Sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju w razie skazania osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, w szczególności jeżeli z okoliczności popełnionego przestępstwa wynika, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.
Ponadto, Sąd fakultatywnie może orzec ww. środek karny przy warunkowym umorzeniu postępowania (przeczytaj również: Warunkowe umorzenie postępowania karnego).
Obligatoryjne orzeczenie
Sąd natomiast nie ma wyboru i musi orzec zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w razie skazania za przestępstwo:
- niedostosowania się do polecenia zatrzymania pojazdu mechanicznego (art. 178b k.k.)
- prowadzenia pojazdu po cofnięciu uprawnień (art. 180a k.k.)
- niestosowania się do orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych (art. 244 k.k.)
Czas trwania zakazu
Przedmiotowy środek karny co do zasady orzeka się w latach, od roku do 15 lat.
Wyjątkowo zakaz może zostać orzeczony dożywotnio (przeczytaj również: TK zajmie się zasadami stosowania dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych).
Warunkowo umarzając postępowanie karne sąd może orzec omawiany zakaz na okres do 2 lat.
Okres, na który orzeczono przedmiotowy środek karny, nie biegnie w czasie odbywania kary pozbawienia wolności, chociażby orzeczonej za inne przestępstwo.
Orzekając ww. zakaz, sąd nakłada obowiązek zwrotu dokumentu uprawniającego do prowadzenia pojazdu. Do chwili wykonania obowiązku okres, na który orzeczono zakaz, nie biegnie.
Jednakże jeśli prawo jazdy zostało zatrzymane przed wyrokiem, na poczet orzeczonego zakazu zalicza się okres zatrzymania prawa jazdy.
Zakaz prowadzenia pojazdów w Kodeksie wykroczeń
Środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów został również uregulowany w art. 29 Kodeksu wykroczeń.
Zakaz ten wymierza się w miesiącach lub latach, na okres od 6 miesięcy do 3 lat. Orzekając ww. środek karny określa się rodzaj pojazdu, którego zakaz dotyczy.
Omawiany zakaz obowiązuje od uprawomocnienia się orzeczenia. Tak samo, jak w przypadku przestępstw, orzekając zakaz nakłada się obowiązek zwrotu dokumentu uprawniającego do prowadzenia pojazdu, jeżeli dokument ten nie został zatrzymany. Do chwili wykonania tego obowiązku okres, na który orzeczono zakaz, nie biegnie. Na poczet zakazu zalicza się okres zatrzymania prawa jazdy lub innego dokumentu uprawniającego do prowadzenia pojazdu.
Ponowny egzamin na prawo jazdy
Stosownie do art. 49 ust. 3 lit. b ustawy z dnia 05 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami, sprawdzeniu kwalifikacji w formie egzaminu państwowego podlega osoba ubiegająca się o zwrot zatrzymanego prawa jazdy,którego była pozbawiona na okres przekraczający rok.
Obowiązek ponownego zdania egzaminu dotyczy zatem wyłącznie osób, wobec których orzeczono zakaz na okres dłuższy niż 1 rok.