Warunkowe umorzenie postępowania karnego
Warunkowe umorzenie postępowania karnego
Warunkowe umorzenie postępowania karnego zostało uregulowane w art. 66 i następne Kodeksu karnego.
Warunkowe umorzenie postępowania jest środkiem probacyjnym, który opiera się na zaniechaniu skazania i wymierzenia kary sprawcy winnemu popełnienia przestępstwa. Orzeczenie o warunkowym umorzeniu jest zawsze fakultatywne.
Kto może starać się o warunkowe umorzenie?
Sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli:
- wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne,
- okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości,
- postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa (tzw. pozytywna prognoza kryminologiczna).
Warunkowego umorzenia nie stosuje się do sprawcy przestępstwa zagrożonego karą przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności.
Wniosek o warunkowe umorzenie postępowania może zatem złożyć każdy oskarżony, który spełnia ww. warunki.
Na czym polega warunkowe umorzenie postępowania?
Wyrok warunkowo umarzający postępowanie nie jest wyrokiem skazującym.
Warunkowe umorzenie następuje na okres próby, który wynosi od roku do 3 lat i biegnie od uprawomocnienia się orzeczenia. Umarzając warunkowo postępowanie karne, sąd może w okresie próby oddać sprawcę pod dozór kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, instytucji albo organizacji społecznej, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym. sąd nakłada na sprawcę obowiązek naprawienia szkody w całości albo w części, a w miarę możliwości również obowiązek zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, albo zamiast tych obowiązków orzeka nawiązkę. Sąd może również nałożyć na sprawcę inne obowiązki.
Dane o osobach, przeciwko którym prawomocnie warunkowo umorzono postępowanie karne w sprawach o przestępstwa, gromadzi się w Krajowym Rejestrze Karnym, ale wzmianka o postępowaniu karnym zakończonym jego warunkowym umorzeniem, ulega wykreśleniu po upływie 6 miesięcy od zakończenia okresu próby.
Podjęcie warunkowo umorzonego postępowania
Podjęcie warunkowo umorzonego postępowania karnego następuje w określonych w Kodeksie karnym sytuacjach.
Przede wszystkim sąd obligatoryjnie z urzędu podejmuje postępowanie karne, jeżeli sprawca w okresie próby popełnił przestępstwo umyślne, za które został prawomocnie skazany.
Sąd może podjąć postępowanie karne również, jeżeli sprawca w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, w szczególności gdy popełnił przestępstwo inne niż wskazane powyżej, jeżeli uchyla się od dozoru, wykonania nałożonego obowiązku lub orzeczonego środka karnego, środka kompensacyjnego lub przepadku albo nie wykonuje zawartej z pokrzywdzonym ugody. Okoliczności te mogą jednak obligować sąd do podjęcia postępowania, jeśli zaistnieją po udzieleniu sprawcy pisemnego upomnienia przez sądowego kuratora zawodowego, chyba że przemawiają przeciwko temu szczególne względy.
Sąd może także podjąć postępowanie karne, jeżeli sprawca po wydaniu orzeczenia o warunkowym umorzeniu postępowania, lecz przed jego uprawomocnieniem się, rażąco narusza porządek prawny, a w szczególności gdy w tym czasie popełnił przestępstwo.
Warunkowo umorzonego postępowania nie można podjąć później niż w ciągu 6 miesięcy od zakończenia okresu próby.