Separacja a rozwód
Separacja a rozwód
Separacja może zostać orzeczona przez sąd, jeśli między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia.
W przeciwieństwie do rozwodu, separacja nie wymaga zatem, aby rozkład pożycia małżeńskiego był trwały. Jedyną konieczną przesłanką separacji jest zupełność rozkładu pożycia (przeczytaj także: Przesłanki rozwodu).
Jednakże mimo zupełnego rozkładu pożycia orzeczenie separacji nie jest dopuszczalne, jeżeli wskutek niej miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Separacja i rozwód zostały zatem ograniczone podobnymi przesłankami negatywnymi.
Jeśli jednak małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci, sąd może orzec separację na podstawie zgodnego żądania małżonków. W takim przypadku sąd nie orzeka o winie.
Separacja a wina i inne kwestie rodzinne
Separacja prawna, podobnie jak rozwód wymaga ustalenia przez sąd, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia. W tym zakresie Kodeks rodzinny i opiekuńczy wprost odwołuje się do przepisów dotyczących rozwodu. Sąd może zatem odstąpić od orzekania o winie na zgodny wniosek stron.
Separacja prawna wiąże się także z koniecznością uregulowania istotnych spraw rodziny.
Jeśli strony posiadają wspólne małoletnie dziecko (dzieci), sąd obowiązany jest do rozstrzygnięcia o władzy rodzicielskiej, kontaktach z dzieckiem oraz o alimentach (na dziecko/dzieci i ewentualnie na małżonka).
Sąd uwzględnia pisemne porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie. Tak jak przy rozwodzie, na zgodny wniosek stron sąd nie orzeka o utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem.
Jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku , którym orzeczona zostaje separacja, rozstrzyga także o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania małżonków.
Co oznacza separacja?
Separacja co do zasady ma skutki takie jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód, choć ustawa przewiduje zasadnicze zastrzeżenia.
Przede wszystkim małżonek pozostający w separacji nie może zawrzeć małżeństwa.
Po upływie 300 dni od dnia orzeczenia separacji przestaje obowiązywać domniemanie prawne pochodzenia dziecka od męża matki.
Orzeczenie separacji powoduje powstanie między małżonkami rozdzielności majątkowej (przeczytaj także: Rozdzielność majątkowa).
Ponadto, jeżeli wymagają tego względy słuszności, małżonkowie pozostający w separacji obowiązani są do wzajemnej pomocy.
Niemniej jednak do obowiązku dostarczania środków utrzymania przez jednego z małżonków pozostających w separacji drugiemu stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące alimentów na małżonka po rozwodzie (art. 60 § 1 i § 2, z wyłączeniem § 3, Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).
W konsekwencji, żądanie alimentów na małżonka będzie uzasadnione w następujących przypadkach:
- małżonek w separacji, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego,
- jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a separacja pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.
Separacja - jak uzyskać i jak cofnąć jej skutki?
Separacja może zostać orzeczona wyłącznie na wniosek – jednej lub obu stron. Konieczne zatem jest złożenie pozwu o separację. Pozew powinien zawierać te same elementy co pozew o rozwód, jednakże z uwzględnieniem odmienności separacji (przeczytaj także: Pozew o rozwód).
Opłata od pozwu o separację – tak jak przy rozwodzie – wynosi 600 zł.
Separacja może być zniesiona w każdym czasie na zgodne żądanie małżonków. Z chwilą zniesienia separacji ustają jej skutki. Znosząc separację, sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem małżonków.
Zniesienie separacji wymaga złożenie stosowanego wniosku. Postępowanie w sprawie toczy się w trybie nieprocesowym. Opłata sądowa od wniosku o zniesienie separacji wynosi 100 zł.