Zarząd sukcesyjny w firmie
Zarząd sukcesyjny - na czym polega?
Zarząd sukcesyjny to nowe rozwiązanie prawne wprowadzone ustawą z dnia 05 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej.
Ustawa dotyczy sukcesji przedsiębiorstw prowadzonych przez osoby fizyczne wpisane do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Zarząd sukcesyjny to forma tymczasowego zarządu przedsiębiorstwem po śmierci przedsiębiorcy – właściciela firmy. W konsekwencji możliwe jest kontynuowanie działalności gospodarczej wykonywanej z wykorzystaniem tego przedsiębiorstwa.
Zmiana ta ma istotne znaczenie dla bytu prawnego przede wszystkim firm rodzinnych oraz spółek cywilnych. Dotychczas bowiem w razie śmierć właściciela firmy wpisanego do CEIDG spadkobiercy mogli odziedziczyć majątek. Nie mogli jednak korzystać z NIP firmy, umowy o pracę, zezwolenia, koncesji czy innych decyzji administracyjnych. W praktyce nierzadko oznaczało to koniec firmy.
Omawiane rozwiązanie systemowe umożliwia w łatwy sposób zachowanie ciągłość funkcjonowania. W konsekwencji następca prawny może płynnie przejąć firmę.
Niemniej jednak zarządu sukcesyjnego nie stosuje się automatycznie.
Należy bowiem go ustanowić, prawidłowo powołując zarządcę sukcesyjnego.
Jeśli zatem rozważamy powołanie zarządcy sukcesyjnego musimy zapoznać się z procedurami. Stawka jest wysoka, a ryzyko nieopłacalne.
Wiele informacji na ten temat możemy znaleźć w Internecie – choć trzeba poświęcić trochę czasu, aby dotrzeć do istotnych i wiarygodnych wiadomości. Można również skorzystać ze szkolenia, w czasie którego wyselekcjonowane informacje zostaną omówione, wyjaśnione i uporządkowane, a my otrzymamy gotową instrukcję wdrożenia zarządu sukcesyjnego.
Ustanowienie zarządcy sukcesyjnego
Zarządca sukcesyjny może zostać wskazany przez przedsiębiorcę za życia albo powołany po jego śmierci przez uprawnione do tego osoby.
Ustanowienie zarządcy sukcesyjnego za życia przedsiębiorcy
Przedsiębiorca może za życia powołać zarządcę sukcesyjnego, o ile zostaną spełnione łącznie następujące warunki:
- przedsiębiorca musi być wpisany do CEIDG (zawieszenie działalności gospodarczej nie stanowi przeszkody do ustanowienia zarządu sukcesyjnego)
- wobec przedsiębiorcy nie została ogłoszona upadłość
- przedsiębiorca oświadczy na piśmie, że powołuje określoną osobę na zarządcę sukcesyjnego
- osoba powołana na zarządcę sukcesyjnego wyrazi pisemną zgodę na pełnienie tej funkcji
- powołanego zarządcę sukcesyjnego należy zgłosić do CEIDG
Niezachowanie formy pisemnej oświadczenia przedsiębiorcy i zgody osoby powołanej skutkuje nieważnością czynności.
Ustanowienie zarządcy sukcesyjnego po śmierci przedsiębiorcy
- małżonek przedsiębiorcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku, lub
- spadkobierca ustawowy przedsiębiorcy, który przyjął spadek, albo
- spadkobierca testamentowy przedsiębiorcy, który przyjął spadek, albo zapisobierca windykacyjny, który przyjął zapis windykacyjny, jeżeli zgodnie z ogłoszonym testamentem przysługuje mu udział w przedsiębiorstwie w spadku.
Następnie notariusz zgłasza powołanie zarządcy sukcesyjnego do CEIDG. Powinien to zrobić niezwłocznie, nie później jednak niż w następnym dniu roboczym. Zarządca sukcesyjny pełni funkcję od chwili dokonania wpisu do CEIDG.
Kto może zostać zarządcą sukcesyjnym?
Funkcję zarządcy sukcesyjnego może pełnić tylko osoba fizyczna, która ma pełną zdolność do czynności prawnych.
Zarządcą sukcesyjnym nie może być osoba, wobec której prawomocnie orzeczono:
- zakaz prowadzenia działalności gospodarczej, lub
- środek karny albo środek zabezpieczający w postaci zakazu prowadzenia określonej działalności gospodarczej, obejmującego działalność gospodarczą wykonywaną przez przedsiębiorcę lub działalność gospodarczą w zakresie zarządu majątkiem.
Jak długo może trwać zarząd sukcesyjny?
Zarząd sukcesyjny może trwać co do zasady do czasu ostatecznego zakończenia formalności spadkowych. Niemniej jednak z uwagi na tymczasowy charakter tego rozwiązania w ustawie zastrzeżono, że nie powinien trwać dłużej niż 2 lata od dnia śmierci przedsiębiorcy.
Czy warto?
Zdecydowanie tak. Zwłaszcza w przypadku tzw. firm rodzinnych czy spółek cywilnych, w umowie których nie uregulowano bytu prawnego spółki po śmierci wspólnika.
Najistotniejsze ułatwienia przewidziane w ustawie o zarządzie sukcesyjnym:
- zarządca sukcesyjny posługuje się dotychczasową firmą przedsiębiorcy z dodaniem oznaczenia „w spadku”
- zarząd sukcesyjny obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa w spadku
- zarządca sukcesyjny może ustanowić pełnomocnika do poszczególnej czynności lub pewnego rodzaju czynności
- zarządca sukcesyjny może pozywać i być pozywany w sprawach wynikających z wykonywanej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej lub prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku oraz brać udział w postępowaniach administracyjnych, podatkowych i sądowoadministracyjnych w tych sprawach
- wszystkie stosunki pracy pozostaną w mocy
- można zachować ciągłość wykonywania kontraktów
- zarządca będzie mógł szybko uzyskać potwierdzenie możliwości wykonywania koncesji, zezwoleń itd.
- przedsiębiorca nie zostanie wykreślony z ewidencji podatników ani z rejestru podmiotów VAT, jeśli zarządca sukcesyjny złoży odpowiednie zgłoszenie do urzędu skarbowego.