Alimenty od dziadków
Alimenty od dziadków
Podstawę prawną roszczenia o alimenty od dziadków na dziecko stanowi art. 132 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (k.r.o.).
Zgodnie z tym przepisem, obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero, gdy:
- nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo
- osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub
- uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.
Sąd powinien w każdym przypadku zbadać wystąpienie przesłanek materialnoprawnych z art. 132 k.r.o., które warunkują przejście obowiązku alimentacyjnego na dalszych krewnych.
Żądanie alimentacji od dalszych krewnych podlega także ocenie zgodności z zasadami współżycia społecznego.
Charakter alimentów od dziadków
Alimenty od dziadków mają charakter uzupełniający. Oznacza to, że zobowiązani w dalszej kolejności mają obowiązek świadczyć w granicach potrzeb nie zaspokojonych przez zobowiązanych w pierwszej kolejności.
Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 06.03.1980 r., IV CR 129/80: „Okoliczność, iż małoletni powód pobiera świadczenia z funduszu alimentacyjnego wobec niemożliwości wyegzekwowania alimentów zasądzonych od ojca, nie stoi w zasadzie na przeszkodzie do dochodzenia uzupełniających alimentów od dziadków na podstawie art. 132 k.r.o., jeżeli usprawiedliwione potrzeby małoletniego nie są w całości zaspokojone”.
Ponadto, w orzecznictwie obowiązek alimentacyjny dziadków małoletniego określa się jako subsydiarny (posiłkowy). Oznacza to, że sąd będzie mógł zasądzić alimenty od dziadków na rzecz dziecka, jeżeli oboje rodzice nie są w stanie spełniać takiego obowiązku.
Zakres alimentów od dziadków
Określając zakres obowiązku alimentacyjnego dziadków wobec małoletniego, sąd ma obowiązek uwzględnić także ich możliwości zarobkowe i majątkowe. Do obowiązku alimentacyjnego zobowiązanych w dalszej kolejności ma bowiem zastosowanie art. 135 k.r.o.
Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 8.10.1976 r., III CRN 205/76: „Obowiązek alimentacyjny babci nie polega na przerzuceniu na nią niespełnionego obowiązku alimentacyjnego ojca dzieci, może ona bowiem być zobowiązana jedynie do takich świadczeń na jakie pozwalają jej możliwości majątkowe, przy uwzględnieniu również jej usprawiedliwionych potrzeb (art. 135 § 1 k.r.o.)”.
Roszczenie regresowe dziadków
Dalszym krewnym (czyli także dziadkom), którzy spełnili obowiązek alimentacyjny, ponieważ uzyskanie świadczeń od zobowiązanego w bliższej kolejności było niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami, przysługuje roszczenie regresowe. Zgodnie bowiem z art. 140 § 1 k.r.o. Osoba, która dostarcza drugiemu środków utrzymania lub wychowania nie będąc do tego zobowiązana albo będąc zobowiązana z tego powodu, że uzyskanie na czas świadczeń alimentacyjnych od osoby zobowiązanej w bliższej lub tej samej kolejności byłoby dla uprawnionego niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami, może żądać zwrotu od osoby, która powinna była te świadczenia spełnić.
Roszczenie z ww. tytułu przedawnia się z upływem trzech lat.